SS Truppen-Übungs-Platz Heidelager

Niedziela, 25 sierpnia 2013 · dodano: 05.09.2013 | Komentarze 0

Kilka tygodni temu odwiedziliśmy poligon w Bliźnie, teraz pojechaliśmy obejrzeć Ekspozycję Historyczno–Dydaktyczną przy Górze Śmierci w miejscowości Pustków-Osiedle, która powstała na obszarze dawnego hitlerowskiego poligonu wojskowego „SS Truppen-Übungs-Platz Heidelager”. Jadąc ścieżką rowerową ulicą Wojsławską zatrzymaliśmy się obok starego opuszczonego domu..























"SS Truppen-Übungs-Platz Heidelager"

Na terenie poligonu istniały trzy obozy pracy przymusowej.
Pierwszym był obóz pracy dla Żydów. Powstał on w roku 1940 i w zmieniających się formach istniał do końca okupacji. Celem esesmańskiej załogi obozu było wykorzystanie siły roboczej żydowskich więźniów, a następnie stopniowe ich wyniszczenie. Traktowano ich bardzo źle, maltretowano i zabijano, w codziennym życiu obozowym, w izbie chorych, w czasie pracy. Baraki obozowe podzielone były na izby, w których umieszczonych było od 50 do 70 więźniów. W izbach stały trzypiętrowe prycze. Więźniowie nosili swoje prywatne ubrania, które szybko ulegały zniszczeniu. Przydział nowej odzieży należał do rzadkości. Każdy więzień oznaczony był numerem obozowym, widniejącym na marynarce, kamizelce, względnie koszuli.

Jesienią 1941 r. w Pustkowie został uruchomiony obóz dla jeńców radzieckich. Umieszczono go u stóp tzw. Królowej Góry (późniejsza Góra Śmierci).
Pierwszy transport jeńców radzieckich, w liczbie ok. 3 tysięcy żołnierzy, przywieziono 8 października 1941 r. Według relacji jednej z okolicznych mieszkanek nie wybudowano baraków, a więźniowie rozlokowani zostali pod gołym niebem. Z powodu bardzo złych warunków higienicznych w obozie dla jeńców radzieckich wybuchały epidemie czerwonki i tyfusu. Nie było żadnych leków ani pomocy lekarskiej. Chorzy masowo wymierali. Początkowo zwłoki zmarłych i zabitych jeńców chowano w grobach ziemnych, które zasypywano wapnem. W listopadzie 1941 r. z obawy przed rozwleczeniem się panującej w obozie epidemii, urządzono na szczycie Królowej Góry palenisko kremacyjne. W okresie zaledwie 4 miesięcy, tzn. od 8 października 1941 r. do początków lutego 1942 r. kiedy obóz przestał istnieć, w Pustkowie zginęło około pięć tysięcy jeńców radzieckich.
We wrześniu 1942 r. w Pustkowie został utworzony obóz pracy przymusowej dla Polaków. Pierwszy transport więźniów, ok. 1100 osób, przybył 16 września 1942 r. z lubelskiego. Polscy więźniowie, podobnie jak żydowscy i jeńcy radzieccy, pracowali przy budowie infrastruktury wojskowej na terenie poligonu. Narażeni byli na szykany, represje oraz bicie ze strony strażników obozowych. Ubrania więźniów od samego początku oznaczone były literą P i numerem obozowym. Oba te oznaczenia noszono na lewej piersi i prawej łopatce przyszyte do odzieży wierzchniej. Z czasem wprowadzono tzw. winkle - trójkąty, których kolor zależał od przyczyny zamknięcia w obozie. Więźniowie polityczni nosili trójkąty czerwone, uchylający się od pracy- czarne, zielone- ci, którzy naruszyli przepisy karne, białe- przyczyny nie znane. W lipcu 1944 roku wraz ze zbliżaniem się Armii Radzieckiej dowództwo zadecydowało o ewakuacji obozu w głąb Niemiec. 27 lipca wywieziono z Pustkowa ok., dwa tysiące więźniów polskich, w tym blisko 200 kobiet. Kobiety trafiły do obozu w Ravensbrück, a mężczyźni do Oranienburga i Sachsenhausen. Na podstawie zachowanych dokumentów szacuje się, iż w okresie funkcjonowania obozu, na skutek biologicznego wyniszczenia, egzekucji i rozstrzeliwań zginęło 2500 Polaków.

Więcej na Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania

Oryginalne słupy z głównej bramy wejściowej do obozu pracy przymusowej dla Polaków









Rekonstrukcja historyczna baraku żołnierskiego





Wystawy,multimedialne prezentacje i zbiory eksponatów..

















Rekonstrukcja jednego z pomieszczeń w baraku żołnierskim































Ściana narodów, która łączy prześladowanych i prześladujących w imię wiary w lepsze jutro..





Rekonstrukcja historyczna baraku więźniarskiego z obozu pracy przymusowej..









Maszyna do borowania zębów Oskara Habera - dentysty w obozie żydowskim















Góra Śmierci

Na jej terenie znajduje się zbiorowa mogiła ofiar obozu, palenisko krematoryjne i pomieszczenie do magazynowania zwłok do których prowadzi "Droga cierpienia" składająca się z 14 rzeźb w kształcie ludzkich rąk. Postawiono tam też pomniki, jeden upamiętniający ofiary obozu pracy i drugi upamiętniający ofiary narodowości Żydowskiej.

























Rozkaz o utworzeniu poligonu SS na styku ówczesnych powiatów dębickiego, mieleckiego i kolbuszowskiego wydało naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych Rzeszy 21 grudnia 1939 r. W lipcu 1940 r. rozpoczęto prowadzenie pomiarów w terenie i przygotowywano dokumentację pod budowę poligonu, a już 1 sierpnia 1940 r. nastąpiło przejęcie Pustkowa (wraz z fabryką „Lignoza”) przez Waffen-SS. Budynki „Lignozy” zajęła komenda obiektu wojskowego, natomiast centrum poligonu stanowić miało pięć kompleksów baraków wojskowych wybudowanych przy drodze w kierunku wsi Ocieka. Każdy taki kompleks miał kształt dużego koła i nosił nazwę „ring”. Ringi służyły do zakwaterowania oddziałów SS.

Podstawowym zadaniem poligonu było szkolenie oddziałów SS oraz reorganizacja jednostek rozbitych w czasie walk. Oddziały kwaterujące na poligonie były wykorzystywane również do pacyfikacji wsi w okolicznych miejscowościach. Pustkowski plac ćwiczeń był więc obiektem o dużym znaczeniu politycznym i wojskowym. We wrześniu 1943 roku na terenie poligonu wybudowano doświadczalną bazę latających bomb „V-1” oraz rakiet „V-2”. Obiekty bazy zostały umieszczone we wsi Blizna.

Więcej na Europejskie Centrum pamięci i Pojednania

Ring V



Stacja kolejowa Kochanówka Pustków dla robotników potrzebnych przy budowie instalacji poligonowych..



Oryginalne słupy z bramy głównej stacji



Willa komendanta obozu..



Ring I i okolica..





Komendantura poligonu



Dzisiaj wygląda tak..



Ring II







Pozostałości fundamentów baraków



Kaplica na ringu II



Basen przeciwpożarowy



Resztki ogrodzenia basenu



Cmentarz Żołnierzy Radzieckich









Ring III



Ring IV